धान बालीका किरा र तिनको व्यवस्थापन
खैरो फड्के किरा (Brown Plant Hopper)
- धान बाक्लो गरी नरोप्नुहोस ।
- पीक प्रकोपको बखत जमिन सुकाउने र जमिनलाई भिजाउने र खेतबाट जमेको पानी २-३ पटक बाहिर निकाल्ने।
- , धानको रोपाई प्रत्येक ३ मिटर पछि गल्लिहरु ३० सेन्टीमिटर चौडा बनाउने जसले बालीलाई उचित वातन प्रदान गर्दछ र अन्ततः किराको गुणा प्रतिबन्ध गर्दछ।
- प्रतिरोधी प्रजातिहरू IR26, IR36, IR56, IR64 र IR72 लगाउनुहोस्।
- आर्थिक दहमा यदि १० कीराहरु प्रति बोट देखापरेमा, १२५-२५० मिलीलीटर इमिडाक्लोप्रिड १७.८ एसएल प्रति हेक्टर ५००-७०० लिटर पानी वा २००० ग्राम कार्बेरिल डब्ल्यूपी प्रति हेक्टर ५००-१००० लिटर पानीमा स्प्रे गर्नुहोस् र हप्पर जनसंख्या रहिरह्यो भने दोहोर्याउनुहोस्।
- १.५ लिटर क्वाइनलफॉस २५ ईसी वा १.२५-१.५ लिटर क्लोरपाइरफोस २० ईसी प्रति हेक्टर ५००-१००० लिटर पानीमा मिसाई छर्नुहोस ।
धानको पहेलो गवारो (Yellow Rice Stem Borer)
- बाली फसलग गरेपछी, जोत्ने समयमा पराल हटाउने र विनाश गर्ने ।
- खेत जोत्ने र खेतमा पानी जामाएर लार्भा मार्न पनि प्रभावकारी हुन्छ ।
- बिरुवा रोप्नुअघि बिरुवाको टिप्सको टिपोट गर्नाले खेतमा किराको अण्डाहरूको ढुवानी कम गर्न सकिन्छ।
- बालीमा कीरा देखा पर्ने बित्तिकै प्रति हेक्टर ५००,०००-१,००,००० को दरले ६ पटक ट्राईकोकार्ड (ट्राइकोग्रामा चिलोनिस) प्रयोग गर्नुहोस्।
- १.२५-१.५ लिटर क्लोरपायरिफोस २० ईसी ५००-१००० लिटर पानीमा मिसाई प्रति हेक्टरमा प्रयोग गर्नुहोस् ।
- 5% भन्दा बढी मृत मुटु भएको खेतमा खडा पानीमा प्रति हेक्टर २ किलोग्राम कार्टप हाइड्रोक्लोराइड 3G वा १ केजी फिप्रोनिल ०.3G छर्नुपर्छ ।
धानको बालामा लाग्ने पतेरो (Rice Ear Head Bug)
- प्रकाश जालहरू प्रयोग गरेर बग मार्दै जनसंख्यालाई दबाउन सकिन्छ।
- जालहरू प्रयोग गरेर वयस्क बगहरूको समाउने ।
- वैकल्पिक होस्ट हटाउन झारहरू नष्ट गर्नुहोस् ।
- बगलाई आकर्षित गर्न खेतमा बालीनाली उचाईमा गाईवस्तुको मूत्र-भिजेको बारुदको झोला वा गोबरले बेर्ने कपडा वा मृत पशुको शरीरलाई झुन्ड्याउनुहोस्।
- खेतमा एकैसाथ बाली परिपक्वता कायम गर्न धान रोपाई सिंक्रनाइज गर्नुहोस् सबै क्षेत्रहरूमा बगको समान वितरणको लागि फसल घाटा कम गर्न।
- धानको बगको शिकारी जस्तै, टाइगर बीटलको संरक्षण गर्नुहोस्, रासायनिक कीटनाशकहरूलाई उचित तरिकाले प्रयोग गरेर।
- कम्तिमा १० बग प्रति १०० बाला भएपछि स्प्रे गर्नुहोस्।
- २००० ग्राम कार्बेरिल ५०% डब्ल्यूपीको रासायनिक कीटनाशक प्रति हेक्टर ५००-१००० लिटर पानीमा मिसाएर स्प्रे गर्नुहोस्।
कांढे खपटे (Rice Hispa)
- बिरुवा रोपणको क्रममा संक्रमित पातको टिप क्लिपिंग गर्नुहोस् ।
- नर्सरीको ओछ्यानमा पानी भरियो र बिटास बिग्रिएको छ।
- आर्थिक थ्रेसोल्ड स्तरमा स्प्रे (प्रति बोटमा १ वयस्क)।
- १.२५-१.५ लिटर क्लोरपाइरीफोस २० ईसी वा २.० लिटर क्वाइनलफस २५ ईसी प्रति हेक्टर ५००-१००० लिटर पानीमा स्प्रे गर्नुहोस् र आक्रमण जारी भए २ हप्ता पछि दोहोर्याउनुहोस्।
धानको फट्यांग्ररो (Rice Grasshopper)
- माछा र धान खेतीसंगै गर्ने ।
- ब्यान्डेड खपटे किराको लार्भाले धानको फट्यांग्ररोको अन्डामा आक्रमण गर्दछ।
- फिल्ड सेनिटेसन गर्दा र आली तास्नाले किराको जनसंख्या कम हुन्छ।
- Chlorpyriphos २० EC @ १.५-२.० लिटर प्रति हेक्टर ५००-१००० लिटर पानीमा मिसाईस्प्रे गर्नुहोस्।
पात बेरुवा (Rice Leaf Folder)
- धानखेत वरिपरिको बन्डबाट घाँसको झार हटाउनुहोस्।
- धान बालीनाली वरपरको रूखहरूलाई हटाउने ।
- कीराको जनसंख्या कम गर्न प्रकाश जाल प्रयोग गर्ने ।
- फराकिलो स्पेसिंग (३० * २० वर्ग सेमी) र नाइट्रोजेनस मलको कम प्रयोगले पातको बेरुवाको प्रकोप घट्छ |
- बालीको खेतमा कीरा देखा पर्ने बित्तिकै प्रति हेक्टर ५०,०००-१,००,००० प्रति ट्राईकोकार्ड प्रयोग गर्नुहोस्।
- ६२५-१२५० मिलीलीटर ट्राइजोफोस ४० ईसी वा २.० लिटर क्लोरपायरिफोस २० ईसी प्रति ५००-१००० लिटर पानीमा मिसाई छर्कनुपर्छ ।
फौजी किरा (Ear Eating Caterpillar/ Armyworm)
- क्याटरपिल्लर (पुतली) संकलन गर्ने र नष्ट गर्ने |
- वयस्क कीराहरू समात्नका लागि लाइट ट्र्याप स्थापना गर्ने ।
- ५०० मिलीलीटर Dichlorvos 85 SL वा १ लिटर Quinalphos २५ ईसी प्रति हेक्टर ५००-१००० लिटर पानीमा मिसाई स्प्रे गर्नुहोस्।
रिट्ठे किरा (Seed Bed Beetle)
- वयस्कहरू प्रकाश जाल द्वारा आकर्षित गर्न सकिन्छ।
- राम्रोसँग सडेको मल प्रयोग गर्नुहोस्।
- किराको बासस्थानमा बारम्बार जोत्ने र अण्डाहरूलाई नष्ट गर्ने।
- तिनीहरूको लार्भा सेतो ग्रब हो जुन ढुशी मेटाराइजियम एनिसोप्लिडे द्वारा प्रबंधित हुन्छ ।
- प्रत्येक बर्ष संक्रमित खेतमा Chlorpyriphos 20 EC 2 मिली / लिटर पानी सुक्खा अवस्थामा वा Chlorpyriphos 4 जीआर ०.७५ केजी/रोपनी छर्केर रोकथाम गर्न सकिन्छ ।
डुन्ग्रे किरा (Rice Gall Midge)
- १.२५-१.५ लिटर क्लोरपाइरीफोस २० ईसी वा २.० लिटर क्विनलफोस २५ ईसी प्रति हेक्टर ५००-१००० लिटर पानीमा मिसाई स्प्रे गर्नुहोस् र आक्रमण जारी रह्यो भने २ हप्ता पछि दोहोर्याउनुहोस्।
केसवोर्म (Rice Caseworm)
- तैरिरहेको लार्भा मार्न खेतबाट पानी निकाल्नुहोस् |
- Dichlorvos 85 SL को 500 मिलीलीटर वा १ लिटर Quinalphos 25 EC 500-1000 लिटर पानीमा मिसाई प्रति हेक्टर स्प्रे गर्नुहोस् ।
