लहरे बालीमा लाग्ने रोगहरु |

धुले ढुशी (Powdery Mildew)

• खेतबारी सफा राख्न रोग लागेको पातहरु र झारहरु नष्ट गर्ने |
• Dinocap 48 % EC (काराथेन) ०.५ देखि १ मिलिलिटर/लिटर पानीमा मिसाई पातहरु राम्ररी भिज्ने गरि छर्कने |
• Carbendazim 50 WP १ ग्राम/लिटर पानि वा Wettable Sulphur 80% WP २.५ ग्राम/लिटर पानीमा अथवा Thiophanate Methyl 70 WP १.५ ग्राम/लिटर पानीमा मिसाई छर्कने |

शिते ढुसी रोग (Downy Mildew)

• बिउलाई Carbendazim 50 WP वा Thiram 75 WS २ ग्राम/किलो बिउको दरले उपचार गरेर मात्र ब्याड राख्ने |
• ब्याड राख्दा धेरै बाक्लो नराख्ने, रोगि पातहरु र झारहरू बटुलेर नाश गर्ने |
• धेरै रोग लागेको खेतमा घुम्ती बाली लगाउने |
• फल नलाएको अवस्थामा Mancozeb 75 WP वा Copper Oxychloride 50 WP ढुशीनाशक विषादी २-३ ग्राम/लिटर छर्ने |
• Dimethomorph 50 WP १.५ ग्राम अथवा Zineb 75 WP २ ग्राम/लिटर पानीका दरले मिसाई छर्कने |

कुकम्बर र स्क्वास मोजाइक भाइरस (Mosaic Virus)

• रोगी बोट देखापर्ना साथ उखेली जलाउने |
• रोग सार्ने लाही र खपटे किरा नष्ट गर्ने |
• स्वस्थ बिउ रोप्ने |

एन्थ्रेकनोज (Anthracnose)

• खेतमा रोप्नु भन्दा पहिले बीउहरू Agrosan GN सँग उपचार गर्नुपर्छ।
• १० दिनको अन्तरालमा Difolatan वा Bavistin (०.१%) वा Dithane Z-78  (०.२%) स्प्रेले रोगको प्रभावकारी नियन्त्रण दिन्छ।
• त्यस्तै, Arka Manik (तरबूज) जस्ता प्रतिरोधी जातको प्रयोग पनि सिफारिस गरिएको छ।

कलर सड (Collar rot)

• बीउ रोप्नु अघि Thiram @ २ ग्राम / किलो बीजको साथ बीज उपचार गर्नुपर्छ।

ब्लाइट (Blight):

• Indofil M-45 @ 0.25%  स्प्रे गर्नुपर्छ।

फल रोट (Fruit rot):

• सिंचाई चाहिनेभन्दा बढी नगर्नुहोस्।
• रोप्नु अघि Bavistin वा Thiramसँग ३ ग्राम प्रति किलो बिउका दरले बिउ उपचार गर्नु फाइदाजनक हुन्छ।

Scab:

• Phyto-sanitary उपायहरू / स्वच्छ खेती अनुसरण गर्नुहोस्।
• उच्च तापमान र कम आर्द्रता हुँदा फसल नउमार्नुहोस्।

ओइलाउने रोग (Fusarium wilt):

• दीर्घकालीन घुम्ती बाली (crop rotation) अनुसरण गर्नुहोस्।
• बीउ रोप्नु भन्दा पहिले २.५ ग्राम प्रति किलोग्राम बीउका दरले  Bavistinको साथ बीजको उपचार गर्नुहोस्।
• ०.२% – ०.३% Captanले  माटोको उपचार गर्नुपर्छ।

कोणीय थोप्ले रोग (Angular Leaf Spot):

• सफा खेती वा फाइटो-सेनेटरी उपाय अपनाउनुहोस्।
• Streptocycline @ 400 पीपीएम वा बोर्डो मिश्रण @ १% स्प्रे गर्नुहोस्।

थोप्ले रोग (Leaf spot):

• सफा खेती वा फाइटो-सेनेटरी उपाय अपनाउनुहोस्।
• Streptocycline @ 400 पीपीएम वा बोर्डो मिश्रण @ १% स्प्रे गर्नुहोस्।

पम्पकिन पहेलो नस मोजाइक (Pumpkin Yellow Vein Mosaic):

• क्षेत्रबाट संक्रमित बोटबिरुवाहरू उन्मूलन गर्नुहोस्।
• रोगको फैलावट जाँच गर्न भेक्टरलाई नियन्त्रण गर्नुहोस्।

स्रोत: तरकारी उत्पादन र कृषि डायरी